RTV Stichtse Vecht

Regionieuws: Verrassende vondst in Utrecht Veronicaring

Bij een opgraving van het voormalig Birgittenklooster in Utrecht vonden archeologen een 22 karaats gouden ring met het gezicht van Jezus Christus. Het is een van de meest bijzondere ringen die ooit tijdens een opgraving in Nederland is gevonden. Recent onderzoek vanuit Landschap Erfgoed Utrecht leidde tot nieuwe inzichten.

De archeologen zullen elkaar wel even in de arm hebben geknepen toen zij deze 22 karaats gouden ring uit de grond haalden. Deze vonden ze in 2003 tijdens de opgraving van het voormalig Birgittenklooster, in een kuil met een beerputvulling van een gasthuis. De middeleeuwse ring toont het gezicht van Jezus Christus, met doornenkroon, lang haar en een gespleten baard. In gotisch schrift staat de naam ‘Beatris’ gegraveerd, vermoedelijk de eigenaresse van de ring. Zij was waarschijnlijk een non of priorin (hoofd van het klooster). Aan de stilistische kenmerken kunnen we aflezen dat deze dateert uit circa 1440-1500. Droeg Beatris deze ring als sieraad of had deze ring een diepere betekenis?

Spirituele Pelgrimage
Uit recent onderzoek blijkt dat de ring een pelgrimage-ring is. Ringen met het gelaat van Jezus Christus worden ook wel Veronicaringen genoemd. Een verwijzing naar de heilige Veronica. Zij depte met een doek het gezicht van Jezus, vlak voor zijn kruisiging. Daarop bleef een afdruk van zijn gelaat achter. Dit Veronicadoek werd een van de beroemdste relieken van de Rooms Katholieke kerk. Er zijn enkele Veronicaringen bekend in Europa, maar niet eerder werd er een gevonden die zo zwaar en rijk uitgevoerd is als deze. Zou Beatris deze ring gedragen hebben tijdens een pelgrimage naar Rome? Dat is niet waarschijnlijk. Doordat we weten dat de ring gevonden is bij het Birgittenklooster is het meer aannemelijk dat deze verkregen is door een spirituele pelgrimage. Dit soort geestelijke bedevaarten vonden plaats in kloosters die evenveel dagen duurden als een voetreis. Dat was dus een ‘reis’ van vele weken bidden.

Barensnood
Nog een mogelijkheid is dat er een link is met zwangerschappen en barensnood. Een middeleeuws getijdenboek beschrijft namelijk dat ‘als een vrouw bevalt van een kind en het beeld van Veronica ziet, zij verblijd en getroost zal worden in nood’. Bij het zien van het gelaat van Christus werd deze afgedrukt in de ziel van de ongeboren vrucht. Doordat een deel van de beerputvulling bij een gasthuis hoorde zou het kunnen dat nonnen als Beatris diensten leverden aan Utrechtse vrouwen die gingen bevallen. De ring moet ergens tussen 1450 en 1580 in de beerput beland zijn. Hoe? Niet ondenkbaar is dat deze tijdens een stressvolle bevalling verloren is en met afval en al is weggegooid.